这首诗共一百零八句,可分为三部分:
第一部分(1-24句)讲穆桂英之女代父从军。
第二部分(25-96句)讲木兰从军后的经历。
第三部分(97-108句)讲木兰凯旋归乡,荣获封赏。
木兰诗的读音如下:
木兰诗(mù lán shī)
唧唧复唧唧,木兰当户织(qī qī fù qī qī,mù lán dāng hù zhī)
不闻机杼声,惟闻女叹息(bù wén jī zhù shēng,wéi wén nǚ tàn xī)
问女何所思,问女何所忆(wèn nǚ hé suǒ sī,wèn nǚ hé suǒ yì)
女亦无久思,亦无久忆(nǚ yì wú jiǔ sī,yì wú jiǔ yì)
女亦无夫婿,不知何者宜(nǚ yì wú fū xì,bù zhī hé zhě yí)
一言既出,驷马难追(yī yán jì chū,sì mǎ nán zhuī)
塞上黄河冰塞川(sài shàng huáng hé bīng sāi chuān)
将士寒关塞(jiàng shì hán guān sài)
安得猛士兮守四方(ān dé měng shì xī shǒu sì fāng)
昨夜寒风起(zuó yè hán fēng qǐ)
天兵戍边关(tiān bīng shù biān guān)
塞外燕支山(sài wài yàn zhī shān)
昨夜见军帖(zuó yè jiàn jūn tiě)
可汗大点兵(kè hán dà diǎn bīng)
军书十二卷(jūn shū shí èr juàn)
卷卷有爷名(juàn juàn yǒu yé míng)
阿爷无大儿(ā yé wú dà ér)
木兰无长兄(mù lán wú cháng xiōng)
愿为市鞍马(yuàn wéi shì ān mǎ)
从此替爷征(cóng cǐ tì yé zhēng)
东市买骏马(dōng shì mǎi jùn mǎ)
西市买鞍鞯(xī shì mǎi ān jiàn)
南市买辔头(nán shì mǎi pèi tóu)
北市买长鞭(běi shì mǎi cháng biān)
朝辞爷娘去(zhāo cí yé niáng qù)
暮宿黄河边(mù sù huáng hé biān)
不闻爷娘唤女声(bù wén yé niáng huàn nǚ shēng)
但闻黄河流水鸣溅溅(dàn wén huáng hé liú shuǐ míng jiàn jiàn)
日出塞外曙(rì chū sài wài shǔ)
月照边城寒(yuè zhào biān chéng hán)
欲渡黄河冰塞川(yù dù huáng hé bīng sāi chuān)
将士渡河半(jiàng shì dù hé bàn)
沙场交战非儿戏(shā chǎng jiāo zhàn fēi ér xì)
将军百战死(jiàng jūn bǎi zhàn sǐ)
壮士十年归(zhuàng shì shí nián guī)
归来见天子(guī lái jiàn tiān zǐ)
天子坐明堂(tiān zǐ zuò míng táng)
策勋十二转(cè xūn shí èr zhuàn)
赏赐百千强(shǎng cì bǎi qiān qiáng)
可汗问所欲(kè hán wèn suǒ yù)
木兰不用尚书郎(mù lán bù yòng shàng shū láng)
愿借明驼千里足(yuàn jiè míng tuó qiān lǐ zú)
送儿还故乡(sòng ér huán gù xiāng)
爷娘闻女来(yé niáng wén nǚ lái)
出郭相扶将(chū guó xiāng fú jiāng)
阿姊闻妹来(ā zǐ wén mèi lái)
当户理红妆(dāng hù lǐ hóng zhuāng)
小弟闻姊来(xiǎo dì wén zǐ lái)
磨刀霍霍向猪羊(mó dāo huò huò xiàng zhū yáng)
开我东阁门(kāi wǒ dōng gé mén)
坐我西阁床(zuò wǒ xī gé chuáng)
脱我战时袍(tuō wǒ zhàn shí páo)
著我旧时裳(zhuó wǒ jiù shí shāng)
当窗理云鬓,对镜帖花黄(dāng chuāng lǐ yún bìn,duì jìng tiē huā huáng)
出门看火伴(chū mén kàn huǒ bàn)
画堂绣户竞无双(huà táng xiù hù jìng wú shuāng)
以上就是木兰诗的意思和读音。这首诗语言生动形象,情节曲折感人,是中国古典诗歌中的瑰宝。